Przyrodniczy raj

Dębniańskie Mokradła, Zagórzyckie Łąki, „Łęgi Odrzańskie”. Obszary europejskiej sieci Natura 2000 w gminie Wołów zajmują razem powierzchnię 8 393 ha, co stanowi 25,3% powierzchni gminy. Pod względem atrakcyjności przyrodniczej Gmina Wołów należy do czołówki gmin nadodrzańskich. To prawdziwy raj dla rzadkich gatunków zwierząt, ptaków i roślin. Czy Burmistrz takiej gminy może być z tego dumny, czy jest to raczej utrudnienie w prowadzeniu inwestycji pytam Dariusza Chmurę – burmistrza Wołowa.

Zbigniew Posacki: Gmina Wołów ma największe w Krainie Łęgów Odrzańskich tereny objęte obszarami Natura 2000. Czy Burmistrz takiej gminy jest z tego dumny, czy uważa, że to przekleństwo?

Dariusz Chmura: Mogę śmiało powiedzieć, że jestem dumny z obszarów Natura 2000 znajdujących się w Gminie Wołów. Piękno przyrody otaczającej nasze miasto, jest dostrzegane nie tylko przez mieszkańców, ale także przez coraz większe rzesze turystów. Tereny objęte programem Natura 2000 są bardzo cenne przyrodniczo, posiadają wiele walorów estetycznych i kulturowych.

Z.P.: Słyszy się głosy, że sieć obszarów Natura 2000 uniemożliwia jakikolwiek rozwój gospodarczy. Czy w praktyce nie udało się przeprowadzić jakiejś inwestycji ze względu na obszar Natury 2000?

D.Ch.:Do tej pory nie było problemów z realizacją przedsięwzięć na terenach objętych ochroną Natura 2000. Udało się m.in. doprowadzić do budowy stopnia wodnego Malczyce, który ma na celu zahamowanie procesów erozji w korycie rzeki Odry poniżej stopnia wodnego w Brzegu Dolnym. Planuje się także budowę wału przeciwpowodziowego Domaszków-Tarchalice.

Z.P.: Gdzie mieszkańcy mogą znaleźć informacje o granicach obszarów Natury 2000 na terenie swojej gminy?

D.Ch.: Mieszkańcy gminy mogą znaleźć informacje na temat obszarów Natura 2000 na stronach internetowych: www.geoportal.gov.pl/, geoportal.powiatwolowski.pl, geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/, obszary.natura2000.pl

Z.P.: Wyznaczanie i utrzymanie Europejskiej Sieci Natura 2000 w Polsce obowiązuje już ponad 8 lat. Czy mieszkańcy według Pana mają odpowiednią wiedzę o tej formie ochrony przyrody. Czy nadal krąży więcej mitów niż faktów?

D.Ch.: Niestety, wiedza mieszkańców naszej gminy na temat obszarów Natura 2000 jest wciąż niska. Jednakże pojawia się coraz więcej osób interesujących się ekologią i przyrodą nas otaczającą. Jest więc nadzieja, że wiedza na temat programu Natura 2000 będzie wzrastać.

Z.P.: Panuje opinia, że jeżeli działka jest na obszarze Natura 2000, to kompletnie teren ten jest wyłączony z wszelkich działań. Czy to prawda? Jak można użytkować teren oraz na jakich zasadach?

D.Ch.: Brak możliwości działań na nieruchomości położonej w obszarze Natura 2000 jest oczywistym mitem. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, dla obszarów Natura 2000 nie ustanawia się zakazów, tak jak dla innych form ochrony przyrody. Jedynym zakazem, jaki obowiązuje na terenie obszarów Natura 2000 jest zapis w art. 33 ust. 1, który brzmi: „Zabrania się podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności:

1) pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub

2) wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub

3) pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.”

Nie oznacza to jednak, że realizacja inwestycji jest zabroniona. Istnieje możliwość realizacji działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na obszary Natura 2000, jeżeli działania te wynikają z przesłanek nadrzędnego interesu publicznego, udokumentowany zostanie brak rozwiązań alternatywnych oraz zapewni się wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000.

W przypadku, gdy przedsięwzięcie znacząco negatywne oddziałuje na siedliska i gatunki priorytetowe, przed wydaniem zgody na jego realizację należy wystąpić o opinię do Komisji Europejskiej. Opinia taka jest konieczna, gdy inwestycja będzie realizowała inny nadrzędny interes publiczny, wykraczający poza cele związane ze zdrowiem publicznym, bezpieczeństwem powszechnym lub pozytywnymi skutkami o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska.

Planowane przedsięwzięcia (zgodnie z art. 33 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody), które mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, wymagają przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania na środowisko, kończącej się wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Jak więc wynika z powyższego, program Natura 2000 nie stanowi zagrożenia dla działań inwestycyjnych, a jedynie wskazuje możliwości, które pomogą minimalizować negatywny wpływ przedsięwzięć na środowisko.

Z.P.: Czy uważa Pan, że w obszarze Natura 2000 jest znacznie więcej ograniczeń niż korzyści? Jakie korzyści może mieć przysłowiowy Kowalski, który np. posiada działki rolne na tym obszarze?

D.Ch.: Pamiętajmy, że naszym obowiązkiem jest ochrona przyrody nas otaczającej, nie uważam więc, że ograniczenia wynikające z obszarów Natura 2000 niosą za sobą wiele negatywów. Co więcej osoby, które posiadają nieruchomości położone w obszarze Natura 2000 mogą na tym wiele zyskać.

Przede wszystkim Rolnicy z obszarów Natura 2000 mogą uzyskiwać dopłaty rolnośrodwiskowe. Dzięki posiadaniu terenów cennych przyrodniczo rozwija się na naszym terenie agroturystyka, powstają „zielone” miejsca pracy. Rolnicy mogą także uzyskiwać rekompensaty dla właścicieli i zarządców terenów położonych w chronionych obszarach, z tytułu ograniczeń wynikających z sieci terenów Natura 2000.

Prywatni przedsiębiorcy prowadzący gospodarstwa rolne, prywatne, usługowe mają także możliwość pozyskiwania środków na realizację strategii rozwoju swoich przedsiębiorstw związanych z ochroną, promocją, edukacją i udostępnianiem turystycznym walorów przyrodniczych na obszarach Natura 2000.

Należy także dodać, że lokalizacja obszarów Natura 2000 na terenie gminy, zwiększa szanse dla samorządów na zdobycie finansowania na realizację projektów i programów poprawiających stan infrastruktury – kanalizacja, drogi, ścieżki rowerowe, kotłownie na biomasę. To wszystko znacząco wpływa na poziom życia mieszkańców, w tym przysłowiowego Kowalskiego.

Z.P.: Dziękuję za rozmowę i chciałbym, aby wszyscy mieszkańcy docenili obszary na których zamieszkują i byli z tego dumni.